De zelfmoordconsulent

Een 92-jarige vrouw zegt: 'Dat denk ik vaak als ik 's morgens op sta: was er maar geen morgen meer.' De Zembla-documentaire 'De zelfmoordconsulent' volgt haar en een consulent van de stichting de Einder tot aan haar dood. Consulenten van de Einder helpen mensen die zelfmoord willen plegen. Hun werk is omstreden, want het speelt zich af op de rand van wat mag en niet mag.

Moordende eenzaamheid
Consulenten van de Einder geven meestal telefonisch advies, maar desgevraagd komen ze ook aan huis bij mensen die dood willen en soms zijn ze daadwerkelijk bij de zelfdoding aanwezig. De oude mevrouw Muller bijvoorbeeld, had al vier jaar contact met een consulent voor zij een eind aan haar leven maakte. In Zembla vertelt zij over 'de moordende eenzaamheid' waar ze niet langer tegen opgewassen is.

Het uitgangspunt van de Einder is dat mensen die niet verder willen leven, op een humane manier kunnen 'uitstappen'. De methode die de Einder voorstaat is echter omstreden. De potentiële zelfdoder dient zelf medicijnen te verzamelen. Bij een tekort aan pillen is het advies een plastic zak over het hoofd te trekken. Nabestaanden hebben hier vaak grote moeite mee.

Een mevrouw vertelt in Zembla dat ze haar zus zelf met de Einder in contact heeft gebracht: 'Om te voorkomen dat ze van een brug in de Rijn zou springen of haar liezen zou doorsnijden.' Zij vond haar zus uiteindelijk dood thuis met een plastic zak over het hoofd en dat beeld zal ze nooit meer kwijtraken.

Strafbaar
Gemiddeld heeft de Einder per jaar contact met 300 mensen die aangeven een eind aan hun leven te willen maken. Voor zover bij de Einder bekend gaat ongeveer 10% van deze groep daadwerkelijk over tot zelfdoding. Veel mensen overwegen suïcide omdat ze de eenzaamheid niet langer kunnen verdragen of omdat ze de aftakeling voor willen zijn. Andere cliënten worstelen met grote psychische problemen waar ze niet verder mee kunnen leven. De grootste groep hulpvragers zijn oudere vrouwen, maar soms worden ook jonge mensen begeleid.

Tien keer zijn consulenten van de Einder daadwerkelijk bij de zelfdoding geweest. Dat is niet zonder risico omdat hulp bij zelfdoding strafbaar is. 'Je moet er altijd goed voor zorgen dat je geen sporen achterlaat', zegt consulent Ton Vink. Zembla kreeg van de rechtbank in Groningen toestemming het proces tegen consulent W. Muns te filmen.

Muns wordt er van verdacht daadwerkelijk hulp te hebben geboden bij een zelfdoding. Rechter F. Wieland betitelt het werk van de consulenten als 'schimmig en obscuur'. De opstelling van Wieland leidde bij de verdediging tot felle protesten met als gevolg dat de rechtszaak in zijn geheel over moet worden gedaan. Het proces wordt dinsdag 4 juni met een nieuwe rechter voortgezet.