Landbouwgif tast hersenen aan

Recent Japans onderzoek wijst uit dat het zenuwgif imidacloprid de ontwikkeling van de hersenen van nog ongeboren kinderen aantast. Het zenuw gif wordt veel in de land- en tuinbouw gebruikt. De intelligentie kan daar onder lijden. 

Volgens toxicoloog Henk Tennekes en docent nieuwe risico's Jeroen van der Sluijs van de Universiteit Utrecht krijgen we in Nederland dagelijks tussen de 1 en 2 milligram imidacloprid binnen via onder meer groente, fruit, aardappelen, rijst en thee. Meldt de Stentor op haar website.  

Norm strenger
Bij iemand van 70 kilo is het gif volgens de officiële EU-norm pas schadelijk bij 4,2 mg (0,06 mg per kilo lichaamsgewicht). Uit de bevindingen van het Japanse onderzoek leiden Van der Sluijs en Tennekes af dat de EU-norm duizend keer scherper zou moeten zijn.

Organofosfaat
Amerikaans onderzoek wijst uit dat het binnenkrijgen van organofosfaat - ook een insecticide, maar minder sterk werkend op het menselijk zenuwstelsel dan imidacloprid - bij zwangere vrouwen de hersenen van de ongeboren vrucht negatief beïnvloedt. Na zeven jaar blijkt het IQ van de kinderen gemiddeld zeven punten lager te zijn. Canadese wetenschappers uitten voorts het vermoeden dat de ontwikkeling van Alzheimer en Parkinson kan worden versneld door neonicotinoïden, waar imidacloprid bijhoort.

Gif in de bollenstreek
Er is weinig bekend over de pesticiden die zich via de lucht verspreiden. Of het nou gaat om de teelt van maïs, aardappelen, bieten of bloembollen, bijna elke boer spuit bestrijdingsmiddelen tegen schadelijke bacteriën of schimmels. Gif dat verwaait en verdampt. 

Toxicoloog prof. L. Reijnders in ZEMBLA: ‘Wij gebruiken in Nederland heel erg veel bestrijdingsmiddelen. Veel meer dan in bijna alle andere landen. We zijn samen met Japan en België recordhouder per hectare wat we aan bestrijdingsmiddelen gebruiken. Dat gif komt in de lucht en in het oppervlaktewater. Artsen, toxicologen, milieudeskundigen en burgers maken zich grote zorgen. 

Bijensterfte
Wetenschappers en imkers uit de hele wereld zien landbouwgif als de belangrijkste oorzaak van de bijensterfte.  In Nederland sterft jaarlijks gemiddeld 25 tot 30 procent van de volken. De producenten van dit middel ontkennen ieder causaal verband. In Nederland ziet de belangrijkste adviseur van de overheid op dit gebied, Wageningen Universiteit en Research-centre (WUR), de pesticiden ook niet als grootste probleem van de bijensterfte. Vanwege de grote economische belangen is een verband tussen de dood van de bijen en het gebruik van het landbouwgif een gevoelig onderwerp op de Haagse politieke agenda.

Tweede Kamer 
In de Tweede Kamer was vorig jaar net geen meerderheid (72 stemmen) voor een verzoek om het gif uit voorzorg te verbieden. De regering wacht een onderzoek van de Gezondheidsraad af naar de mate waarin omwonenden van tuinderijen aan het gif worden blootgesteld.

Onderzoek
De Gezondheidsraad stelde dat in Nederland slechts enkele, oriënterende studies zijn verricht naar gehaltes van gewasbeschermingsmiddelen in lucht, bodem, huisstof groente uit moestuinen en drinkwater van eigen pomp. Het gaat dan om uitwendige blootstelling. De inwendige blootstelling van omwonenden is in ons land, nauwelijks onderzocht. 

Nog geen resultaten
De Kamer heeft een jaar geleden staatssecretaris Bleker gevraagd om bepaalde toegestane bestrijdingsmiddelen die de gezondheid van bijen mogelijk schaden (neonicotinoïden), opnieuw te toetsen. De uitkomsten van deze toetsing hadden al beschikbaar moeten zijn, er is vertraging ontstaan bij het verantwoordelijke toetsingscollege, het Ctgb.  Er zijn alleen verkennende resultaten beschikbaar.