Ontslagen

'Er zijn mensen die twintig jaar lang eigenlijk alleen maar een opgaande lijn hebben meegemaakt. Die nooit de problemen hebben meegemaakt van stagnatie of een recessie. Die mensen leren nu een harde les.' Dat zegt SER-voorzitter Herman Wijffels in de Zembla-documentaire 'Ontslagen'. Het feest is voorbij.

Na jaren van onafgebroken groei, raast er een ontslaggolf door het land. De werkloosheid in Nederland stijgt sneller dan in de afgelopen twintig jaar het geval was en het CPB voorspelt dat ons land in 2004 bijna een half miljoen werklozen zal tellen. Saneringen bij KLM en KPN halen de krantenkoppen, maar daar blijft het niet bij.

In tachtig procent van alle Nederlandse bedrijven is op dit moment een reorganisatie gaande en de ontslaggolf treft alle sectoren. Failissement FNV-vakbondsbestuurder A. Dahlmans draait overuren. 'Het is bijna elke dag raak. Dan krijg je een telefoontje: daar is weer een faillissement, daar moeten er tien uit. Tot een paar maanden geleden wisten we echt niet waar we de mensen vandaan moesten halen. Dat is nu hélémaal weg. Ik hoor van mensen dat ze soms vijf brieven per dag schrijven, zich blauw solliciteren, maar zelfs via uitzendwerk niet meer aan de slag komen.' De textielsector waarin Dahlmans actief is, loopt momenteel door de concurrentie uit lage lonenlanden grote klappen op.

WW
Het verhaal van de ondergang van de Rijssense jutefabriek NJI is illustratief. Het bedrijf dat in 1835 werd opgericht was ooit de trots van het dorp én werkgever voor de helft van alle gezinnen uit Rijssen. Begin februari ging de NJI failliet. De 57-jarige Dik Teela, die er vanaf zijn veertiende werkt, had gehoopt bij de jutefabriek de VUT te halen. Hij zegt in Zembla: 'Je werkt er naar toe, naar die VUT. Dat is normaal. Nu kom je in één keer zonder werk te zitten en dat is niet normaal. Dat is echt niet normaal. Je fietst nu Rijssen in met het idee dat de mensen zeggen: kijk die loopt ook in de WW.'

Bureaula
De ontslaggolf beperkt zich overigens niet tot de industrie. Ook in de IT-sector, waarin nog maar drie jaar geleden de banen voor het oprapen lagen, zijn reorganisaties aan de orde van de dag. Computerbouwer Sun Microsystems voerde na jaren van stormachtige groei al twee saneringen door waarbij 170 van de 820 medewerkers moesten verdwijnen.

Een van hen was Steffen Ritter. Zijn ontslag raakte hem meer dan hij had verwacht. 'Van de ene op de andere dag ben je gewoon alles kwijt. En met alles, bedoel ik ook echt álles. Ik ben kostwinner en emotioneel heeft het een hele klap veroorzaakt bij mij.' Hoofd-personeelszaken Magda Luczycki van Sun Microsystems moest de ontslaglijsten opstellen en het ontslag aanzeggen. Luczycki: 'Iedereen heeft daar begrip voor. Tot je naam ineens op een lijstje staat. Want dan is het van: hoe kunnen ze mij nou missen? Ik heb zo'n grote bijdrage geleverd.'

Economische ravage
Hoogleraar bedrijfseconomie Arjen van Witteloostuijn vindt, met SER-voorzitter Wijffels, dat we niet voldoende beseffen hoe ernstig de situatie is doordat we lange tijd vooral aandacht hebben gehad voor de oorlog in Irak. Witteloostuijn: 'Als de stofwolken weer neerdalen en we tijd hebben om te kijken wat voor economische ravage er is ontstaan, dan denk ik dat we zullen schrikken.'